سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یکی از مردمی‌ترین نهادهای نظامی جمهوری اسلامی ایران است که سیری در تاریخ و عملکرد آن نشان می‌دهد در طول سال‏های پس از پیروزی انقلاب اسلامی خدمات و ایثارگری‏‌های شگرفی داشته است. 

هدف از تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نگهبانی از انقلاب و دستاوردهای آن و کوشش در راه تحقق آرمان‏های الهی و گسترش حاکمیت قانون خداست. تقویت توان دفاعی جمهوری اسلامی از راه همکاری با دیگر نیروهای مسلح و آموزش نظامی، از دیگر اهداف تشکیل این نهاد شمرده می‌شود.

مأموریت سپاه در اساسنامه سپاه پاسداران که به تصویب شورای انقلاب رسیده، مبارزه قانونی با عوامل و جریان‏هایی که درصدد خرابکاری و براندازی نظام جمهوری اسلامی هستند یا با توسل به زور می‌خواهند حاکمیت قوانین جمهوری اسلامی را از بین ببرند، از مأموریت‏های این نهاد شمرده شده است.

در سالهاي نخستين پيروزي انقلاب اسلامي، کشور درگير مبارزه با ضد انقلاب و جنگ تحميلي بود، دشمنان قسم خورده نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران به منظور وارد آوردن فشار مضاعف بر نظام نوپاي ايران اسلامي اقدام به ربايش چندين فروند هواپيماي فاقد گارد امنيت پرواز كرده و باعث پايين آمدن ضريب امنيتي در پروازها به واسطه انجام مداخلات غيرقانوني شدند. بدين ترتيب و با توجه به وظيفه تصريح شده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در قانون اساسي مبني بر پاسداري و نگهباني از انقلاب اسلامي و دستاوردهاي آن، اين ماموريت حساس و خطير نيز در ۵ دیماه 1363 با فرمان تاريخي حضرت امام خميني(ره) «مبني بر تشكيل سپاه حفاظت هواپيمايي» به سپاه محول گرديد.

با نداشتن تجربه و سابقه قبلی پاسداران از یک طرف و تلاش همه جانبه گروهک‌های معاند و دشمنان از طرف دیگر، طبیعی می‌نمود تا تعداد هواپیمارباییها افزایش یابد اما اوضاع به گونه‌ای دیگر رقم خود به طوری که وجود 3 عامل ايمان، تخصص، و بهره گيري از تجهيزات نوين نظامي در كنار ساير اقدامات اطلاعاتي حفاظتي به لطف خداي متعال و عنايات حضرت بقيه الله(عج) و از جان گذشتگي، ايثار و شهادت طلبي برادران سپاه در طول مدت مأموريت سپاه حفاظت هواپيمايي تا امروز که بیش از ۳۰ سال از مسئولیت سپاه در این حوزه می‌گذرد، هیچ اقدام موفقی از سوی هواپیماربایان صورت نگرفته است و علیرغم اینکه اقدامات خرابكارانه و مداخله جويانه در بخش صنعت حمل و نقل هوايي، بعد از حضور سپاه در اين صنعت ده‌ها مورد بوده پاسداران سپاه حفاظت هواپیمایی با تجهیزات بومی و روش‌های ابداعی با هرگونه تهدید مقابله کرده و هيچ هواپيماربايي موفقي پس از حضور سپاه در ناوگان حمل و نقل هوايي انجام نشده است و پروازهای ایران را به گواه سازمان بین‌المللی هوانوردی کشوری (ایکائو) به نقطه اوج امنیت رسانده‌اند و برگ زرین دیگری بر افتخارات این نهاد افزوده‌اند به گونه‌ای که در حال حاضر ما از جمله كشورهايي هستيم كه ضريب آسيب پذيريمان به حداقل رسيده و امنيت خطوط هوايي جمهوري اسلامي ايران از چنان جايگاهي در جهان برخوردار است كه برخي از كشورها در دنيا به ما لقب گارد آهنين داده‌اند. 

كاركنان شاغل در مجموعه سپاه حفاظت هواپيمايي با اعتقاد و عزم راستين و اعتقاد به خداوند متعال، خود را سرباز گمنام امام زمان(عج) و مقام معظم رهبري دانسته و هرگونه ضربه و خسارت جانبي را ايثار در راه خداوند تلقي مي‌كنند. آنان از نظر روحي آمادگي بسيار بالايي دارند و اين را يك عامل مهم در پيشگيري در كنار ساير عوامل ديگر كه شامل آمادگي جسماني، آموزش، بكارگيري تجهيزات نوين و روزآمد و... مي‌دانند.

با ارج نهادن به مقام شامخ شهداي والامقام و جانبازان اين عرصه كه در حوادث و سوانح هوايي در كنار همكاران كرو و كاكپيت به درجه رفيع شهادت و يا جانبازي نائل گرديده‌اند، بايد گفت: با بهره‌گيري از منابع مالي و فضاهاي تحقيقاتي و افراد متعهد ضمن سياست‌گذاري مبني بر خواست و اراده ملي در خودكفايي در اين بخش، مي توان گامهاي موثري برداشت و آينده روشني را نويد داد همچنین این موضوع را نیز باید مدنظر قرار داد که همکاری و تعامل سایر متولیان تأمین و حفظ امنیت در صنعت حمل و نقل هوایی با سپاه از قبیل حراست فرودگاه‌ها و شرکت‌های هواپیمایی و همچنین نیروی انتظامی(پلیس فرودگاه) نقش مهمی را در برقراری امنیت پایدار و رضایتمندی مسافرین به همراه دارد که این موضوع همواره مورد توجه متولیان بوده است. 

در پايان با تبریک فرا رسیدن سی و یکمین سالگرد تشکیل سپاه حفاظت هواپیمایی یادآور ‌می‌گردد سپاه پاسداران دارای این خاصیت ‌می‌باشد که تعالیم و فرامین رهبر معظم انقلاب را به عنوان آیین زندگی و نبرد، به ‏صورت یک دکترین قدرتمند در سیستم فرماندهی و کنترل خود تسری و تعمیم دهد و با هر گونه تهدیدی در کمال قدرت و اقتدار مقابله نماید و زمینه‌های ایجاد توسعه کشور در تمامی عرصه‌ها از جمله صنعت حمل و نقل هوایی را که مستلزم برقراری امنیت است، فراهم نماید چرا که به فرموده مقام معظم رهبری(مدظله العالی): «آنجایی که امنیّت نیست، در واقع هیچ‌چیز نیست؛ این آمادگی‌ها، آموزشها و فرصتها را از تأمین‌کنندگان امنیّت بدانید.» 

روابط عمومی سپاه حفاظت هواپیمایی

...................................................................

پرواز زیر چتر امنیت سپاه

مأموریت سپاه در اساسنامه سپاه پاسداران که به تصویب شورای انقلاب رسیده، مبارزه قانونی با عوامل و جریان‏هایی که درصدد خرابکاری و براندازی نظام جمهوری اسلامی هستند یا با توسل به زور می‌خواهند حاکمیت قوانین جمهوری اسلامی را از بین ببرند، از مأموریت‏های این نهاد شمرده شده است.

وقوع چند مورد هواپیماربایی موفق در سالهای اولیه پس از انقلاب و در دوران جنگ تحمیلی، باعث شد تا امام خمینی(ره) حفاظت از خطوط هوایی غیرنظامی را در ۵ دیماه 1363 به مردمی ترین نهاد نظامی کشور یعنی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بسپارد. 

با نداشتن تجربه و سابقه قبلی پاسداران از یک طرف و تلاش همه جانبه گروهک‌های معاند و دشمنان از طرف دیگر، طبیعی می‌نمود تا تعداد هواپیمارباییها افزایش یابد اما اوضاع به گونه‌ای دیگر رقم خود به طوری که تا امروز که بیش از ۳۰ سال از مسئولیت سپاه در این حوزه می‌گذرد، هیچ اقدام موفقی از سوی هواپیماربایان صورت نگرفته است و پاسداران سپاه حفاظت هواپیمایی با تجهیزات بومی و روش‌های ابداعی با هرگونه تهدید مقابله کرده و پروازهای ایران را به گواه سازمان بین‌المللی هوانوردی کشوری (ایکائو) به نقطه اوج امنیت رسانده‌اند و برگ زرین دیگری بر افتخارات این نهاد افزوده‌اند. 

ضرورت امنیت

امنیت خواست فطری عموم انسانها و نیاز فراگیر جوامع بشری است. امنیت با زندگی انسانها پیوند ناگسستنی دارد. کشتار، ترور، آدم ربایی، سرقت و غارت، تهدید و ارعاب، تهمت وتوهین و هتک حیثیت و ترور شخصیت، شیوه‌های گوناگون نقض «امنیت فرد و جامعه» است. هر اقدامی که آرامش و آسایش جسمی روحی و آزادی‌های مشروع و طبیعی افراد را سلب کند اقدامی ضد «امنیت» است و اگر این کار در سطح ملی و کلان صورت گیرد اقدامی «ضد امنیت ملی» خواهد بود.

در فرهنگ قرآنی امنیت یک مفهوم وسیع، متوازن و عمیق دارد و شامل تمامی ابعاد زندگی و حوزه‌های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و امنیتی و داخلی و خارجی می شود و بر الگویی از امنیت تأکید می شود، که با اقتدار و انسجام و وحدت و ارتباط جامعه اسلامی و استحکام درونی جامعه پیوند دارد. همچنین در احاديث و روايات منقول از حضرات معصومين عليهم السلام نيز «امنيت» از جايگاه ويژه‌اي برخوردار بوده و آن بزرگواران به کرّات اهميت آن را مورد تأکيد و تکرار قرار داده‌اند.

در جامعه اسلامی، امنیت حق ویژه هیچ صنف و قشر و نهاد و گروه و حزبی نیست. هیچکس به دلیل مرکز نشینی و داشتن پول و پارتی و بلندگوی تبلیغاتی از امنیت بیشتر و امتیاز افزون تر برخوردار نمی شود. امنیت را باید در سایه تقوا و عدالت و رعایت حرمت و حقوق انسانها و دفاع از مظلومان و محرومان و برخورد با فاسدان و مجرمان و بزهکاران و رفع فقر و رفاه و تأمین معیشت مردم و حفظ آزادیهای مشروع و حاکمیت عدل و حق و قانون و معیارهای انسانی و الهی جستجو کرد.

امنیت در صنعت هوانوردی

جایگاه و نقش حمل و نقل در ابعاد مختلف سیاسی اجتماعی و اقتصادی در جوامع امروزی بر کسی پوشیده نیست و فرودگاه در کنار مابقی پایانه‌ها از حساس‌ترین بازیگر این نقش هستند و خطوط هوایی امروزه در سراسر جهان محل تردد حجم زیادی از مسافران و بارهایشان است. بر همین اساس ایجاد امنیت پایدار از ضروری ترین نیازهایی است که باید در این صنعت مورد توجه قرار گرفته و سیستم‌های امنیتی مورد استفاده در فرودگاه‌ها کارآمد و برقرارکننده امنیت باشند. این نکته را نیز باید متذکر شد که موضوعات محوری و حیاتی كه در حال حاضر در دستور كار دست‌‌اندركاران بین‌المللی این صنعت است عبارتند از:

1- ایمنی پرواز (SAFETY).

2- مقابله با افزایش غیرمعقول هزینه‌های فرودگاهی و سرویس‌های كنترل ترافیك هوایی(ATS).

3- امنیت و حفاظت پرواز (SECURITY).

4- ارائه روش‌های كارآمدتر جهت تامین منابع مالی به‌ منظور پایداری شركت‌های هوایی.

هواپیماربایی

با گسترش صنعت حمل و نقل هوایی معضل بزرگی به نام «هواپیماربایی» گریبانگیر آن شد. اصولا هواپیماربایی به عملی گفته می‌شود که به تصرف غیرقانونی هواپیما یا در اختیارگرفتن کنترل هواپیمای در حال پرواز با توسل به زور و نتیجتاً به مخاطره انداختن جان و مال افراد و نیز مختل نمودن سرویس‌های هوایی بیانجامد. معمولاً پس از ربایش هواپیما، ربایندگان خلبان را مجبور به تغییر مسیر عادی می‌کنند و هواپیما را به نقطه از پیش تعیین شده می‌برند. جرم هواپیماربایی که ممکن است با انگیزه‌های مختلف از جمله انگیزه‌های سیاسی و حکومتی، تبلیغاتی، اقتصادی، روانی، جنایی، قومی و مذهبی و … ارتکاب یابد نظم جهانی و بین الملل و داخلی را به خطر می‌اندازد.

سیر تاریخی هواپیماربایی و جرایم علیه امنیّت پرواز

به طور کلی ۳۶۴ مورد هواپیماربایی از سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۸۱، در جهان به وقوع پیوسته است که ۱۲۴ مورد آن در آمریکای شمالی، ۱۰۳ مورد در آمریکای جنوبی، ۸۳ مورد در اروپا، ۴۰ مورد در آسیا و ۱۴ مورد در آفریقا اتفاق افتاده است. اولین حادثه انهدام هواپیما در تاریخ ۷ می سال 1949، هنگامی رخ داد که یک هواپیمای خطوط هوایی فیلیپین، در جریان یک عملیات برنامه ریزی شده سقوط نمود. در این حادثه یک بمب ساعتی که توسط یک زن و مرد اجیر شده، به قصد کشتن یکی از مسافرین در هواپیما جاسازی شده بود، منفجر شد.

دومین حادثه انهدام هواپیما در تاریخ ۹ سپتامبر ۱۹۴۹، زمانی که یک هواپیمای 3- DC خطوط هوایی کانادا در فاصله ۴۰ مایلی منطقه کبک در حال پرواز بود، به وقوع پیوست. بعد از این تاریخ از سال های ۱۹۷۱ تا ۱۹۹۱، به تناوب، هواپیماهای کشوری مورد انهدام واقع شده‌اند. بیشترین تعداد انهدام هواپیما ۳۱ مورد بوده که در سال ۱۹۷۷ اتفاق افتاده است. از طرف دیگر حمله به فرودگاه‌های غیرنظامی و همچنین سایر تاسیسات مشابه، در تاریخ هوانوردی جهان، تاکنون باعث تلفات، جراحات و خسارات زیادی شده است. قبل از ۲۸ دسامبر سال ۱۹۶۸، فرودگاه بین المللی بیروت، به وسیله نیروهای رژیم اشغالگر قدس مورد حمله قرار گرفت.

آخرین مورد در 31 اکتبر 2015 (9 آبان ماه 1394)، انهدام یک هواپیمای مسافربری ایرباس 321 خطوط هوایی روسیه در مرکز صحرای سینا در مصر است. بر اساس اخبار منتشر شده از سوی رسانه‌ها این هواپیما از فرودگاه شرم الشیخ مصر پرواز کرده بود و 23 دقیقه بعد در منطقه «بئر بدا» در منطقه «حسنه» در مرکز سینا دچار سانحه شده و سقوط کرده است. این هواپیما 224 سرنشین داشت که به جز کادر پرواز همه سرنشینان آن گردشگر بوده‌اند. 

امّا بزرگترین و خبرسازترین هواپیماربایی در 11 سپتامبر 2001 میلادی (20 شهریور 1380) صورت گرفت؛ کشته شدگان این حمله‌ها ۲٬۹۷۴ تن بودند، که با در نظر گرفتن ۱۹ هواپیماربا در کل شمار کشته‌های این حمله‌ها به ۲٬۹۹۳ تن می‌رسد. بیشتر کشته شدگان این حمله‌ها مردم عادی و شهروندان بودند، که ملیت آن‌ها از ۹۰ کشور گوناگون جهان بود. 

هواپیما ربایی در ایران

در زیر به تاریخ هواپیما ربایی در ایران اشاره خواهیم داشت. این هواپیما ربایی ها در بیشتر مواقع (مخصوصا در تاریخ قبل از انقلاب اسلامی) به عراق ختم می‌شدند.

۱- در تاریخ 31/۰۳/1349 هجری شمسی: اولین هواپیماربایی از ایران در این تاریخ به وقوع پیوست. 

۲- در شهریورماه ۱۳۴۹ هجری شمسی: دومین هواپیماربایی از ایران انجام گرفت. 

۳- در دی ماه ۱۳۴۹ هجری شمسی: سومین هواپیمای مسافربری ایران توسط ۶ نفر ربوده و به عراق برده شد. هواپیما ربایان در عراق تحت تعقیب قرار گرفته و برای محاکمه به ایران منتقل شدند. 

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، هواپیماربایی در ایران طی سال‌های ۱۳۵۸، ۱۳۶۲، ۱۳۶۳، ۱۳۶۴، ۱۳۶۵ و ۱۳۶۸ تکرار شد. آخرین هواپیماربایی در سال ۱۳۷۴ اتفاق افتاد. در این واقعه هواپیمای ساها در مسیر تهران - کیش، توسط یکی از خدمه هواپیما ربوده شده و در فلسطین اشغالی به زمین نشست. دولت اشغالگر اسراییل در یک برنامه نمایشی مسافران را بعد از یک روز توقف آزاد نمود و با تشکیل یک دادگاه فرمایشی، برای رباینده حکم ۱۵ روز حبس و اعطای پناهندگی صادر نمود. 

به گفته یکی از مسئولین سپاه عوامل و عناصر دشمنان نظام تا سال 1389 دست به 130 اقدام برای ربایش هواپیما زدند که در 26 مورد هواپیما ربایی در هوا انجام شد و 13 مورد آن به تیراندازی و کشتن هواپیماربا منجر شد اما با اقدامات سپاه از سال 89 تاکنون هیچ گونه اقدام موفق و ناموفق هواپیما ربایی در کشور صورت نگرفته است.

تاريخچه امنيت پرواز در ايران

گارد امنيت پرواز از سال 1350 در ايران شروع به كار كرد و تا پيروزي انقلاب اسلامي اين ماموريت توسط حراست شركتهاي هواپيمايي، يگان ويژه تكاوران و... انجام مي شد. از سال 1357 تا سال 1363 گارد امنيت پرواز در ايران نداشته‌ايم. ليكن با توجه به اينكه كشور در سالهاي نخستين پيروزي انقلاب اسلامي درگير مبارزه با ضد انقلاب و جنگ تحميلي بود، دشمنان قسم خورده نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران به منظور وارد آوردن فشار مضاعف بر نظام نوپاي ايران اسلامي اقدام به ربايش چندين فروند هواپيماي فاقد گارد امنيت پرواز كرده و باعث پايين آمدن ضريب امنيتي در پروازها به واسطه انجام مداخلات غيرقانوني شدند. بدين ترتيب و با توجه به وظيفه تصريح شده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در قانون اساسي مبني بر پاسداري و نگهباني از انقلاب اسلامي و دستاوردهاي آن اين ماموريت حساس و خطير نيز با فرمان تاريخي حضرت امام خميني(ره) «مبني بر تشكيل سپاه حفاظت هواپيمايي» به سپاه محول گرديد.

پس از اينكه حضرت امام خميني(ره) دستور استقرار سپاه در فرودگاه‌ها را صادر نموده، سپاه براي برقراري حفاظت از فرودگاه‌ها و امنيت پروازها وارد عمل شد. پس از گذشت چهار سال از صدور فرمان در سال 63 حضرت امام خميني(ره) و بروز مشكلات و درخواست فرمانده محترم وقت سپاه، بار ديگر در اول ديماه سال 67 معظم له فرماني صادر كردند و در آن از زحمات ارزشمند سپاه در حراست از هواپيماها و برخورد با هواپيماربايان تشكر نمودند. اين روند پس از ارتحال معظم له و با تأييد و تأكيد مقام معظم رهبري(مدظله العالی) ادامه يافت.

حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای(دامت برکاته) در این خصوص چنین فرموده‌اند: «سپاه پاسداران مأموریت دارد نسبت به حفاظت از هواپیماهای کشوری و مقابله با هواپیماربایی و برقراری امنیت پرواز در فرودگاه‌ها و خطوط هوایی کشور اقدام نماید.»

توان سپاه حفاظت هواپيمايي در برقراري امنيت پروازها

وجود 3 عامل ايمان، تخصص، و بهره گيري از تجهيزات نوين نظامي در كنار ساير اقدامات اطلاعاتي حفاظتي به لطف خداي متعال و عنايات حضرت بقيه الله(عج) و از جان گذشتگي، ايثار و شهادت طلبي برادران سپاه در طول مدت مأموريت سپاه حفاظت هواپيمايي سبب شده است، به رغم توطئه‌هاي عملي در ربايش هواپيما، هيچ يك از هواپيماربايي‌هاي انجام شده موفق نباشد. در حال حاضر ما از جمله كشورهايي هستيم كه ضريب آسيب پذيريمان به حداقل رسيده و امنيت خطوط هوايي جمهوري اسلامي ايران از چنان جايگاهي در جهان برخوردار است كه برخي از كشورها در دنيا به ما لقب گارد آهنين داده‌اند. 

اقدامات خرابكارانه و مداخله جويانه در بخش صنعت حمل و نقل هوايي، بعد از حضور سپاه در اين صنعت ده‌ها مورد بوده كه الحمدالله سپاه حفاظت هواپيمايي در برخورد با اين گونه تهديدات و مداخلات غيرقانوني 100 درصد موفق بوده و هيچ هواپيماربايي موفقي پس از حضور سپاه در ناوگان حمل و نقل هوايي انجام نشده است. 

بعد از حادثه 11 سپتامبر بسياري از كشورها كه اقدام به حذف گارد امنيت پرواز نموده بودند گارد امنيت پرواز خود را فعال كرده‌اند، برخي از كشورها نيز خواستار انتقال تجارب ارزشمند گارد امنيت پرواز سپاه حفاظت هواپيمايي به نيروهاي خود بوده‌اند. 

شاخص‌هاي امنيتي در فرودگاه‌هاي ايران در مقايسه با ديگر كشورهاي جهان

مهم ترين شاخصه‌هايي كه موجب عدم انجام هواپيماربايي موفق تاكنون در ايران و حادث نشدن مشكلات و مسائل امنيتي در فرودگاه‌هاي كشور شده به شرح ذيل بوده است:

1- توجه به ارزش‌هاي اخلاقي و معنوي و توكل به خدا

2- استفاده از نيروهاي مومن، ولايت مدار، متعهد، تحصيل كرده، آموزش ديده و جوان

3- احترام به قوانين و اجراي دقيق آنها

4- مسافر محوري و تكريم ارباب رجوع

5- استفاده از تجربيات كاركنان قديمي و بازنشسته

6- هماهنگي و همفكري با ديگر ارگانها و شركتهاي موجود در صنعت حمل و نقل هوايي از طريق شركت در جلسات و...

در بخش آموزش نيز كاركنان سپاه حفاظت هواپيمايي متناسب با نوع تهديدات، شيوه‌ها و شگردهاي عملياتي در دنيا آموزش‌هاي مقابله را به طور متناوب و مستمر طي نموده و از آخرين تاكتيك‌هاي عملياتي در پروازها بهره مي برند. به لحاظ آمادگي دفاعي نيز كاركنان امنيتي در رشته‌هاي رزمي كه در پروازها كاربرد دارد بهره گرفته و آمادگي جسماني قابل قبولي را دارا مي باشند.

استانداردسازي و بالا بردن كيفيت امنيت پرواز توسط سپاه حفاظت هواپيمايي

به جز دوره‌هاي عمومي پاسداري كه از سوي كليه كاركنان طي مي‌شود، پس از حضور كاركنان در سپاه حفاظت هواپيمايي، دوره‌هاي تخصصي متناسب با نوع شغل امنيتي طي مي‌گردد. همچنين كاركنان حفاظت هواپيمايي به صورت دوره‌اي در دوره‌هاي تداوم آموزش شركت مي‌كنند و بازآموزي براي ايشان انجام مي‌شود. ميزان موفقيت كاركنان سپاه حفاظت هواپيمايي در ماموريت محوله، گوياي كيفيت آموزش‌هاي تخصصي مي‌باشد. در اين ميان انجام رزمايش‌هاي عملياتي حين پرواز و نيز رزمايش‌هايي در گيت‌هاي بازرسي نيز به منظور حفظ و تقويت هوشياري كاركنان حفاظت هواپيمايي همواره در دستور كار قرار داشته است.

استفاده از تجهيزات در انجام فرآيند بازرسي‌هاي امنيتي در فرودگاه‌ها

مطالعات انجمن بین‌المللی حمل و نقل هوایی نشان می‌دهد امنیت فرودگاهی و عبور از دروازه امنیتی، برای ورود به سالن انتظار، از ناخوشایندترین جنبه‌های سفر است. امروزه برخی از فرودگاه‌ها با کمک دوربین‌ها لحظه به لحظه مسافران داخل فرودگاه را زیر نظر دارند و بر اساس الگوریتم‌های رایانه‌ای سعی می‌کنند بلافاصله رفتارهای غیر عادی را تشخیص دهند. الگوریتم‌های نظارتی طی سالهای اخیر تا حد زیادی پیشرفت کرده‌اند به گونه‌ای که می‌توانند تشخیص دهند که مسافران در مناطق مختلف حفاظت شده چگونه حرکت می‌کنند و اینکه اگر کسی در جهت اشتباه در حال حرکت بود وی را شناسایی می‌کنند.

در برخي از كشورها نیز بازرسي بدني به گونه‌اي انجام مي شود كه مورد رضايت مسافران نيست، اما سپاه حفاظت هواپيمايي براساس آموزه‌هاي ديني تمام سعي خود را معطوف نموده تا ضمن اجراي دقيق و كامل امور مرتبط با ماموريت، رعايت تكريم مسافران محترم را بنمايد چرا که کارکنان این سپاه معتقدند تكریم هر انسانی، یك اصل است و حرمت وی می‌بایست نگه داشته شود.

نتايج ارزيابي ايكائو از صنعت هوايي ايران

فعاليت‌هاي سپاه حفاظت هواپيمايي برابر اعلام ايكائو در سطح بالاي استانداردهاي بين المللي است، چرا كه همكاران و كاركنان شاغل در مجموعه سپاه حفاظت هواپيمايي با اعتقاد و عزم راستين و اعتقاد به خداوند متعال، خود را سرباز گمنام امام زمان(عج) و مقام معظم رهبري دانسته و هرگونه ضربه و خسارت جانبي را ايثار در راه خداوند تلقي مي كنند. آنان از نظر روحي آمادگي بسيار بالايي دارند و اين را يك عامل مهم در پيشگيري در كنار ساير عوامل ديگر كه شامل آمادگي جسماني-آموزش- به كارگيري تجهيزات نوين و روزآمد و... مي دانند.

سخن پایانی

در پايان با ارج نهادن به مقام شامخ شهداي والامقام و جانبازان اين عرصه كه در حوادث و سوانح هوايي در كنار همكاران كرو و كاكپيت به درجه رفيع شهادت و يا جانبازي نائل گرديده‌اند، بايد گفت: با بهره گيري از منابع مالي و فضاهاي تحقيقاتي و افراد متعهد ضمن سياست‌گذاري مبني بر خواست و اراده ملي در خودكفايي در اين بخش، مي توان گامهاي موثري برداشت و آينده روشني را نويد داد همچنین این موضوع را نیز باید مدنظر قرار داد که همکاری و تعامل سایر متولیان تأمین و حفظ امنیت در صنعت حمل و نقل هوایی با سپاه از قبیل حراست فرودگاه‌ها و شرکت‌های هواپیمایی و همچنین نیروی انتظامی(پلیس فرودگاه) نقش مهمی را در برقراری امنیت پایدار و رضایتمندی مسافرین به همراه دارد که این موضوع همواره مورد توجه متولیان بوده است. 

حشمت الله ایران مهر

مدیر روابط عمومی سپاه حفاظت هواپیمایی

...................................................................

سپــاه حفاظت هواپیمایی در یک نگاه

(به مناسبت 5 دی ماه سالروز تاسیس سپاه حفاظت هواپیمایی)

مقام معظم رهبری(مدظله العالی)

آنجایی که امنیّت نیست، در واقع هیچ‌چیز نیست؛ آنجا زندگی انسانها هم در خطر تهدید لحظه‌ای و دائمی است.

انسان زمانی ارزش چیزی را می‌شناسد و می‌داند که آن را از دست بدهد. بسیاری از مردم، قدر و ارزش خورشید را نمی‌شناسند، چرا که همواره در پیش چشمانشان است؛ از این‌رو از آن غافل می‌شوند و زمانی ملتفت ارزشمندی آن می‌شوند که آن را از دست بدهند و با تاریکی مطلق و سرمای شدید و یخبندان روبه‌رو شوند. 

قدر عافیت کسی داند که به مصیبتی گرفتار آید

بسیاری از نعمت‌های الهی در اختیار ماست و ما از آنها غافل هستیم و قدر و منزلت آن را نمی‌شناسیم و سپاسگزار آن نیستیم. زمانی که این نعمت‌ها از دست برود، تازه متوجه می‌شویم که چه نعمت‌های بزرگ و گرانبهایی را در اختیار داشتیم.

از جمله نعمت‌های بسیار بزرگی که در اختیار بشر است، تندرستی و امنیت است که ارتباط تنگاتنگی با آسایش و آرامش یعنی همان مفهوم سعادت و خوشبختی دارد؛ زیرا دو مؤلفه اصلی در سعادت، همان آسایش و آرامش است که به تن و روان آدمی مرتبط می‌باشد. 

به فرموده پیامبر اکرم(ص): نعْمَتَانِ‏ مَجْهُولَتَانِ‏ الْأَمْنُ وَ الْعَافِيَة؛ دو نعمت است كه ناشناخته است: امنیت و تندرستی.

انسان هنگامی احساس خوشبختی می‌کند که تن در آسایش و روان در آرامش باشد. از این‌رو مهم‌ترین دغدغه بشر در زندگی‌اش، دستیابی به آسایش و آرامش پایدار است؛ چراکه دنیا به اقتضای شرایط و حال، این امکان را نمی‌تواند فراهم سازد تا او را به خوشبختی و سعادت کامل و مطلق برساند؛ چرا که هر آسایشی را زوالی است و هر آرامشی را پایانی.

یکی از مهم ترین دغدغه های اساسی مسافران در صنعت حمل و نقل هوایی کشور تأمین و حفظ امنیت آنهاست. سپاه حفاظت هواپیمایی می‌کوشد این امنیت همواره پایدار و مستمر باقی بماند.

واگذاری مسئولیت امنیت پرواز به سپاه

وقوع چندین مورد هواپیماربایی موفق در سالهای اولیه پس از پیروزی انقلاب و در دوران جنگ تحمیلی، باعث شد تا امام خمینی(ره) حفاظت از خطوط هوایی غیرنظامی را در ۵ دیماه 1363 به مردمی ترین نهاد نظامی کشور یعنی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بسپارد.

تشکر از فعالیت سپاه پاسداران در مبارزه با هواپیما ربایی و تأکید بر ادامۀ مأموریت

فرمان امام خمینی(ره) در پی نامۀ شمارۀ 1374ـ1 / ف. مورخ10/9/67 آقای محسن رضایی(فرمانده وقت سپاه)، به عنوان آقای حجت الاسلام سیداحمد خمینی صادر شد. آقای رضایی در این نامه با اشاره به دستوری که امام خمینی(ره) در سال 1363 صادر و سپاه پاسداران را مسئول جلوگیری از هواپیماربایی فرمودند، یادآور شده است که: «سپاه از این مأموریت خطیر روسفید بیرون آمد و هشت مورد در هوا و دوازده مورد در زمین توطئه‏های ربودن هواپیماها را خنثی کرد... پس از خاتمۀ ظاهری جنگ، حضور سپاه به طرق مختلف دستخوش برخوردهای گوناگون شد که از لحاظ حفظ مسائل امنیتی پرواز، برای سپاه مشکلاتی ایجاد نموده و مجموعۀ تشکیلات موجود در فرودگاه با زنده کردن قوانین سابق، حضور سپاه را با طرح مسئلۀ «نداشتن جایگاه قانونی» تخطئه می‏نمایند. 

حضرت امام خمینی(ره) در پاسخ به این نامه مرقوم فرمودند:

جناب آقای محسن رضایی، فرمانده محترم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

با تشکر از زحمات ارزشمند سپاه پاسداران در حراست از هواپیماها و برخورد با هواپیما ربایان و با ابلاغ سلام به آنان، سپاه پاسداران چون گذشته مسئول حفاظت هواپیماها می‏باشد، و در صورت ربوده شدن هواپیمایی، سپاه مسئول می‏باشد. 

روح‏اللّه‏ الموسوی الخمینی (1/10/1367)

حدود وظایف سپاه پاسداران در حفاظت از هواپیماها و لزوم برخورد شایسته با مردم از سوی مأمورین فرودگاه

نامه سه نفر از وزاری وقت (سال 1367) به امام خمینی(ره)

رهبر کبیر و بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام خمینی(مدظله العالی)

با سلام و اهدای تحیات، پیرو صدور فرمان حضرتعالی مبنی بر مسئولیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در قبال ربوده شدن هواپیماها، در اقدام جهت تهیه و تدوین آیین‏نامۀ اجرایی حفاظت از هواپیماها و نحوۀ ادارۀ فرودگاه‌های کشور، این سؤال پیش آمده است که آیا منظور حضرتعالی از حفاظت هواپیماها مسئولیت سپاه پاسداران در کل امور فرودگاه، شامل حفاظت پارکینگ هواپیماها، باند پرواز، دربهای ورودی و خروجی باند و سالنها، همچنین مسئولیت نیروهای انتظامی شهربانی و گمرکات و اطلاعاتی (حراست مستقر در فرودگاه) بوده؟ یا مسئولیت سپاه صرفاً در قالب گارد پرواز به منظور مقابله با ربودن هواپیما در هوا می‏باشد؟ خاطر نشان می‏سازد کنترل ترددها، امور مربوط به حراستها، امور انتظامی، امور گمرکی و... بر اساس قوانین و مقررات جاری هم اکنون توسط ارگانهای مسئول در حال انجام است. خواهشمند است اینجانبان را راهنمایی و ارشاد فرمایید.

محمد سعیدی‏کیا، وزیر راه و ترابری ـ محمد محمدی ری‏شهری، وزیر اطلاعات ـ محمدجواد ایروانی، وزیر امور اقتصادی و دارایی

...................................................................

بسمه تعالی

بنا بر گزارشات واصله، وضع فرودگاه بسیار خراب است. گاهی برای یک قطعۀ کوچک طلا و چیزهایی از این قبیل که خارج نگردد مردم را اذیت می‏کنند. فرودگاه هر کشوری چهرۀ ظاهری آن کشور در برابر بیگانگان است. قبلاً گفته‏ام حفاظت هواپیماها با سپاه است. مقدمات و مؤخرات آن هم با نخست‏وزیر است، که با مسئولین مربوطه جلسه بگذارد و مسئله را حل کند. اکنون نیز تأکید می‏کنم که آقای نخست‏وزیر در اسرع اوقات این مسئله را حل نماید، و گزارش آن را به اینجانب بدهد؛ و نگذارد مردم بیش از این در رنج باشند. والسلام.

روح اللّه‏ الموسوی الخمینی (3/11/1367)

تأکید مجدد بر ادامه مأموریت

پس از ارتحال حضرت امام خمینی(ره) مقام معظم رهبری(مدظله العالی) طی فرمانی بر ادامه مسئولیت و مأموریت سپاه در حوزه امنیت پرواز تأکید نمودند: «سپاه پاسداران مأموریت دارد نسبت به حفاظت از هواپیماهای کشوری و مقابله با هواپیماربایی و برقراری امنیت پرواز در فرودگاه‌ها و خطوط هوایی کشور اقدام نماید.»

گزیده ای از بیانات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در دیدار با کارکنان سپاه حفاظت هواپیمایی (7/10/1393)

n امیدوارم خداوند متعال به همه شما و همکارانتان در کار مهم و حساسی که بر عهده دارید اجر بدهد و توفیقات و توانایی‌های شما را ان شاء الله روز به روز بیشتر کند.

n کارتان اهمیت دارد و این را شما خودتان به قدر ما یا بیشتر از ما می‌دانید. اساسا امنیت و ایمن بودن انسان در محیط زندگی، یکی از اصلی ترین و اساسی ترین نیازهای بشر است. شاید اگر بخواهیم 2-3 نیاز را در درجه اول تعریف کنیم یکی از آنها امنیت است. چه در محیط کسب و کار و چه در محیط داخل خانواده چه در محیط رفت و آمد چه در محیط تحصیل، امنیت خیلی مهم است.

n این ناامنی‌های هوایی(اوایل انقلاب) هم که بخشی از ناامنی‌ها بود دنباله همین سیاست بود برای اینکه فضای زندگی برای مردم غیر قابل تحمل بشود ببینند نمی‌شود اینجوری زندگی کرد. واقع‌اش هم همین است اگر ناامنی باشد هیچ کاری نمی‌شود کرد، نه می‌شود پیشرفت کرد نه می‌شود ثروت ملی درست کرد و نه می‌شود علم و تحقیق کرد و اصلا آب خوش از گلوی انسان پایین نمی‌رود.

n همین کاری که شما می‌کنید، کار مهمی ‌است، این کار را با دقت انجام بدهید منتها غافل نباشید.

n باید روز به روز به روش‌های نو بیاندیشد، به دقت بیاندیشد و به انتخاب‌های درست در زمینه نوع و شیوه کار، آدمهای کار آمد بپردازید اینها چیزهای لازمی است.

مهم ترین اقدامات و افتخارات سپاه حفاظت هواپیمایی

- موفقیت 100 درصدی در اجرای مأموریت در طول بیش از سه دهه فعالیت در صنعت حمل و نقل هوایی

- خنثی سازی 26 مورد اقدام به هواپیماربایی، مداخلات غیرقانونی و راهزنی هوایی

- خنثی سازی بیش از 100 مورد اقدام به هواپیماربایی در زمین (شناسایی و دستگیری عوامل خرابکار)

- موفقیت و کسب امتیاز بالا در بازرسی های امنیتی صورت گرفته توسط سازمان بین المللی هواپیمایی کشوری(ایکائو) در سال های 1386 و 1391

- چک و بازرسی میلیونها مسافر در طول سال در نهایت احترام و با رعایت قوانین و ضوابط موجود

- ارائه خدمات حفاظتی و امنیتی در 65 فرودگاه عملیاتی در سراسر کشور

- تقدیم بیش از 70 شهید در دوران دفاع مقدس و سوانح هوایی و بیش از 650 نفر جانباز در جنگ تحمیلی و عملیاتهای خنثی سازی هواپیماربایی

- درخواست برخی از کشورهای غربی و منطقه‌ای برای بهره‌مندی از شیوه‌های آموزشی سپاه حفاظت هواپیمایی

- تدوام آموزشهای تخصصی در حوزه امنیت پرواز و اجرای برنامه‌های معنویت افزایی برای کارکنان در طول سال

روابط عمومی و تبلیغات سپاه حفاظت هواپیمایی